Kemoterapi

Kemoterapi hakkında bilmeniz gerekenler

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini durdurmak için kullanılan ilaç tedavisidir. Meme kanseri tedavisinde kemoterapi, hastalığın evresine, tipine ve diğer özelliklerine bağlı olarak farklı zamanlarda ve farklı amaçlarla uygulanabilen sistemik bir tedavi yöntemidir. Sistemik tedavi, ilaçların kan dolaşımı yoluyla vücudun her yerine ulaşarak kanser hücrelerini etkilemesi anlamına gelir.

Kemoterapi Meme Kanserinde Neden Kullanılır?

Meme kanseri tedavisinde kemoterapi farklı zamanlarda ve amaçlarla kullanılabilir:

  • Neoadjuvan Kemoterapi (Ameliyat Öncesi Kemoterapi): Ameliyat öncesinde tümörü küçültmek, meme koruyucu cerrahi olasılığını artırmak ve ameliyat sonrası verilecek adjuvan (yardımcı) tedavilerin etkinliğini değerlendirmek amacıyla uygulanabilir. Ayrıca, bazı agresif tümör tiplerinde erken dönemde sistemik kontrol sağlamak için de tercih edilebilir.
  • Adjuvan Kemoterapi (Ameliyat Sonrası Kemoterapi): Ameliyatla çıkarılan tümörün ardından, vücutta kalmış olabilecek mikroskobik kanser hücrelerini yok etmek ve nüks (tekrarlama) riskini azaltmak amacıyla verilir. Tümörün evresi, lenf nodu tutulumu ve diğer risk faktörleri adjuvan kemoterapi kararında önemli rol oynar.
  • Metastatik Meme Kanserinde Kemoterapi: Kanser vücudun diğer bölgelerine (kemik, akciğer, karaciğer vb.) yayılmışsa (metastatik hastalık), tümör büyümesini kontrol altına almak, semptomları hafifletmek ve yaşam süresini uzatmak amacıyla kemoterapi ana tedavi seçeneklerinden biridir.
  • Bazı Özel Meme Kanseri Tiplerinde: Üçlü negatif meme kanseri gibi bazı agresif alt tiplerde kemoterapi, hastalığın her evresinde önemli bir tedavi bileşenidir.

Kemoterapi Nasıl Uygulanır?

Kemoterapi, genellikle bir medikal onkolog (kanser uzmanı) tarafından planlanır ve uygulanır. İlaçlar farklı yollarla verilebilir:

  • İntravenöz (IV) Uygulama: En sık kullanılan yöntemdir. İlaçlar, bir damar yoluyla doğrudan kan dolaşımına verilir. Bu işlem genellikle bir hastanenin kemoterapi ünitesinde veya ayaktan tedavi merkezinde gerçekleştirilir.
  • Oral (Ağızdan) Uygulama: Bazı kemoterapi ilaçları hap veya kapsül şeklinde ağızdan alınabilir.
  • Subkutan veya İntramüsküler Enjeksiyon: Daha az sıklıkla kullanılan bu yöntemlerde ilaçlar cilt altına veya kas içine enjekte edilir.

Kemoterapi genellikle kürler (sikluslar) halinde uygulanır. Bir kür, ilaç verme süresi ve ardından dinlenme süresinden oluşur. Kürler arasındaki dinlenme süresi, vücudun ilaçların etkilerinden iyileşmesine olanak tanır. Tedavi süresi, kullanılan ilaçlara, kanserin tipine ve tedaviye yanıtınıza bağlı olarak değişir.

Kemoterapinin Yan Etkileri

Kemoterapi ilaçları, hızlı büyüyen kanser hücrelerini hedef alırken, vücuttaki bazı sağlıklı ve hızlı bölünen hücreleri de (örneğin kan hücreleri, saç kökleri, sindirim sistemi hücreleri) etkileyebilir. Bu nedenle çeşitli yan etkiler ortaya çıkabilir. Yan etkilerin türü ve şiddeti, kullanılan ilaçlara, doza ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişir. Sık görülen bazı yan etkiler şunlardır:

  • Bulantı ve Kusma: Özellikle bazı kemoterapi ilaçlarında görülebilir. Günümüzde bu yan etkileri kontrol altına almak için etkili ilaçlar mevcuttur.
  • Saç Dökülmesi (Alopesi): Birçok kemoterapi ilacının yaygın bir yan etkisidir. Genellikle tedavi bittikten sonra saçlar yeniden uzar.
  • Yorgunluk (Fatigue): Kemoterapi sırasında ve sonrasında hissedilen yaygın bir durumdur. Vücudun tedaviye verdiği doğal bir tepkidir ve zamanla azalır.
  • Kan Hücrelerinde Azalma (Miyelosüpresyon):
    • Nötropeni: Beyaz kan hücrelerinin (nötrofiller) azalması, enfeksiyon riskini artırır.
    • Trombositopeni: Kan pulcuklarının azalması, kanama riskini artırır.
    • Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin azalması, halsizlik ve nefes darlığına neden olabilir.
  • Ağız Yaraları (Mukozit): Ağız ve boğazda yaralar oluşabilir. İyi ağız bakımı bu yan etkiyi hafifletmeye yardımcı olabilir.
  • İshal veya Kabızlık: Sindirim sistemi üzerindeki etkiler nedeniyle görülebilir.
  • İştah Kaybı: Tedavi sırasında tat değişiklikleri ve iştahsızlık yaşanabilir.
  • Sinir Hasarı (Periferik Nöropati): Bazı kemoterapi ilaçları ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma veya ağrıya neden olabilir.
  • Cilt ve Tırnak Değişiklikleri: Ciltte kuruluk, döküntü veya tırnaklarda renk değişiklikleri görülebilir.

Kemoterapi ekibimiz, yan etkileri önleme ve yönetme konusunda size destek olacak ve rahatınızı sağlamak için gerekli önlemleri alacaktır. Tedavi sırasında yaşadığınız herhangi bir yan etkiyi mutlaka doktorunuza veya hemşirenize bildirmeniz önemlidir.

Kemoterapi Hakkında Bilmeniz Gerekenler

  • Kemoterapi, meme kanserinin vücudun diğer bölgelerine yayılma riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
  • Kemoterapi planı, kanserin tipine, evresine, genel sağlık durumunuza ve diğer faktörlere göre kişiye özel olarak hazırlanır.
  • Tedavi süresince düzenli kan testleri yapılarak kan hücreleriniz takip edilir ve gerekirse destekleyici tedaviler (kan transfüzyonu, büyüme faktörleri vb.) uygulanabilir.
  • Kemoterapi alırken sağlıklı beslenmeye ve yeterli sıvı tüketmeye özen göstermek önemlidir.
  • Tedavi sürecinde duygusal destek almak da önemlidir. Bu konuda da size yardımcı olabilecek kaynaklar ve danışmanlık hizmetleri sunmaktayız.

Sık Sorulan Sorular

1. Kemoterapi sırasında çalışmaya devam edebilir miyim?

Birçok hasta hafif tempolu işlerine devam edebilir, ancak yorgunluk dönemlerinde izin gerekebilir.

2. Kemoterapi alırken beslenmem nasıl olmalı?

Protein ağırlıklı, hijyenik, az az sık sık beslenme önerilir. Özel diyetisyen desteği alınabilir.

3. Saçlarım ne zaman çıkmaya başlar?

Tedavi bitiminden 4-6 hafta sonra yeni saç çıkışı başlar, bazen farklı doku/renkte olabilir.

4. Kemoterapi etkinliği nasıl değerlendirilir?

Düzenli muayene, görüntüleme ve tümör belirteçleri ile takip edilir.

– Kişiye özel kemoterapi protokolleri sayesinde meme kanseri tedavisinde başarı oranları giderek artmaktadır. Tedaviniz için en uygun protokol, multidisipliner onkoloji ekibimiz tarafından belirlenecektir.