Biyopsi

Biyopsi hakkında bilmeniz gerekenler

Biyopsi

Biyopsi, meme dokusundaki şüpheli bir kitlenin veya görüntüleme sırasında tespit edilen bir lezyonun kesin tanısını koymak amacıyla yapılan işlemdir. Bu işlemde, ilgili bölgeden küçük bir doku örneği alınır ve patoloji laboratuvarında mikroskobik incelemeye gönderilir. Biyopsi, iyi huylu (benign) ve kötü huylu (malign) lezyonları ayırt etmede en güvenilir yöntemdir.

Biyopsi Neden Gereklidir?

Mamografi, ultrason veya MR gibi görüntüleme yöntemlerinde saptanan bazı bulgular, kanser şüphesi uyandırabilir. Ancak bu görüntüleme yöntemleri kesin tanı koyamaz. Biyopsi, şüpheli alanlardan hücre veya doku örneği alarak patolojik inceleme yapılmasını sağlar ve kesin tanıyı ortaya koyar. Biyopsi sonuçları, tedavi planının oluşturulmasında ve hastalığın yönetilmesinde hayati bir rol oynar.

Meme Biyopsisi Çeşitleri

Duruma ve şüpheli bulgunun özelliklerine göre farklı biyopsi yöntemleri uygulanabilmektedir:

İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB):

    • Nasıl Yapılır: İnce bir iğne ve bir şırınga yardımıyla, genellikle ultrason eşliğinde, şüpheli alandan hücre örneği alınır. Herhangi bir kesi yapılmaz.
    • Ne Zaman Uygulanır: Kistik (sıvı dolu) lezyonların içeriğini boşaltmak veya solid (katı) kitlelerden hücre toplamak için kullanılabilir. Özellikle ele gelen kitlelerin ve bazı görüntüleme bulgularının ilk değerlendirilmesinde tercih edilir.
    • Avantajları: Hızlı, kolay uygulanabilir ve genellikle ağrısız bir yöntemdir. İz bırakmaz.
    • Dezavantajları: Sadece hücre örneği alınır (sitolojik inceleme). Bazı durumlarda kesin tanı için yeterli doku örneği sağlamayabilir.

Kalın İğne Biyopsisi (Tru-cut Biyopsi):

    • Nasıl Yapılır: Özel bir yaylı mekanizmaya sahip kalın bir iğne kullanılarak, görüntüleme (ultrason veya mamografi) eşliğinde şüpheli alandan küçük bir silindirik doku örneği alınır. Lokal anestezi uygulanır.
    • Ne Zaman Uygulanır: Solid kitlelerden daha fazla ve yapısal bütünlüğü korunmuş doku örneği elde etmek gerektiğinde tercih edilir. Kanser tanısı ve tipinin belirlenmesinde daha güvenilir bilgiler sağlar.
    • Avantajları: Daha fazla doku örneği alınır (histolojik inceleme), bu da daha kesin tanı olasılığını artırır. Tümörün derecesi ve diğer özellikleri hakkında bilgi sağlayabilir.
    • Dezavantajları: İİAB’ye göre biraz daha rahatsız edici olabilir ve küçük bir morarma riski taşıyabilir.

Stereotaktik Biyopsi:

    • Nasıl Yapılır: Mamografi görüntüleri rehberliğinde, memede ele gelmeyen ancak mamografide şüpheli mikrokalsifikasyonlar veya yapısal bozukluklar saptandığında uygulanır. Özel bir cihaz, lezyonun üç boyutlu konumunu belirler ve iğnenin doğru noktaya ulaşmasını sağlar. Kalın iğne veya vakum destekli biyopsi (VAB) yöntemleri kullanılabilir.
    • Ne Zaman Uygulanır: Mamografide saptanan ve ele gelmeyen şüpheli alanların değerlendirilmesinde altın standarttır.
    • Avantajları: Ele gelmeyen lezyonlardan doğru ve yeterli doku örneği alınmasını sağlar.
    • Dezavantajları: Mamografi ünitesi gerektirir ve işlem biraz daha uzun sürebilir.

Vakum Destekli Biyopsi (VAB):

    • Nasıl Yapılır: Ultrason veya mamografi eşliğinde, özel bir vakum sistemiyle daha fazla ve daha büyük doku örneklerinin tek bir iğne girişimiyle alınmasını sağlar. Şüpheli alanın tamamen çıkarılmasına da olanak tanıyabilir (eksizyonel biyopsi).
    • Ne Zaman Uygulanır: Hem tanısal amaçlı hem de bazı küçük, iyi huylu lezyonların tamamen çıkarılması amacıyla kullanılabilir. Özellikle mikrokalsifikasyonların ve küçük solid lezyonların değerlendirilmesinde etkilidir.
    • Avantajları: Tek bir girişle birden fazla ve daha büyük doku örneği alınabilir. Bazı iyi huylu lezyonların tamamen çıkarılmasına olanak tanır.
    • Dezavantajları: Kalın iğne biyopsisine göre biraz daha maliyetli olabilir.

Cerrahi Biyopsi (Eksizyonel veya İnsizyonel Biyopsi):

    • Nasıl Yapılır: Lokal veya genel anestezi altında, şüpheli kitlenin tamamının (eksizyonel) veya bir kısmının (insizyonel) cerrahi olarak çıkarılmasıdır.
    • Ne Zaman Uygulanır: Diğer biyopsi yöntemleriyle kesin tanı konulamadığı durumlarda veya büyük, ulaşılması zor lezyonlarda tercih edilebilir. Ayrıca bazı iyi huylu tümörlerin tamamen çıkarılması amacıyla da uygulanır.
    • Avantajları: En fazla doku örneği alınır ve genellikle kesin tanı sağlar. İyi huylu lezyonların tedavisinde de kullanılabilir.
    • Dezavantajları: Cerrahi bir işlem olduğu için daha invazivdir ve ciltte bir kesi izi kalır. İyileşme süresi diğer yöntemlere göre daha uzundur.

Biyopsi Öncesi ve Sonrası Süreç

Biyopsi Öncesi

✔ Kan sulandırıcı ilaçlar geçici olarak kesilir.
✔ Aç kalma gerekliliği (sadece cerrahi biyopsilerde).
✔ Radyolojik görüntüleme ile lezyonun yeri işaretlenir.

Biyopsi Sonrası

✔ Hafif ağrı ve morluk olabilir (1-2 gün sürer).
✔ Bölgeye buz uygulaması önerilir.
✔ Ağır fiziksel aktivitelerden 48 saat kaçınılmalıdır.
✔ Patoloji sonuçları 3-5 iş günü içinde çıkar.

Sık Sorulan Sorular

1. Biyopsi ağrılı bir işlem midir?

Lokal anestezi sayesinde minimal rahatsızlık hissedilir.

2. Biyopsi meme kanserini yayar mı?

Hayır, modern tekniklerle bu risk yok denecek kadar azdır.

3. Sonuçlar ne zaman çıkar?

Basit biyopsiler 3-5 gün, detaylı incelemeler 7-10 gün sürebilir.

4. Biyopsi sonrası enfeksiyon riski var mı?

Steril koşullarda yapıldığında risk çok düşüktür (%1-2).